Biyoloji Performans- Çevre Sorunları Nedeniyle Ortaya Çıkan Hastalıklar

WHO’nun bugün yayımladığı bir araştırmada, kirli su, atmosferdeki kirlilik veya çalışmaya bağlı stres ve trafiğin neden olduğu sağlık sorunlarının dünyada yılda 13 milyon insanın ölümüne neden olduğuna dikkat çekildi ve daha temiz bir çevre sağlayarak bu ölümlerin engellenebileceğinin altı çizildi.

DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN TIKLAYINIZ

Bu ülkelerin, öncelikle ishal türü hastalıklara neden olan kötü kalitedeki su ve evlerin mutfaklarında pişirme işleminde kullanılan ve solunum yolu hastalıklarına yol açan yakıtların yarattığı sorunlarla baş başa olduğu belirtildi.

WHO Çevre ve Halk Sağlığı bölümü başkanı Maria Neira, “gelişmekte olan ülkelerin, yoksul ülkelerde görülen bu geleneksel sorunlarla birlikte, hareketsiz bir yaşam tarzının neden olduğu kalp damar hastalıkları gibi çevreye bağlı yeni sorunlara da maruz kaldığını” söyledi.

Çevre kirliliği, ekosistemlerde doğal dengeyi bozan ve canlıların hayat aktivitelerini olumsuz yönde etkileyen çevre sorunlarıdır. Genelde iki çeşit kirlenme vardır;

Birinci tip kirlenmede; besin artıkları, hayvan dışkıları ve ölüleri,bitki kalıntıları gibi maddeler, biyolojik etkenlerle ya da kendi kendine zararsız hale dönüşür. Geçici kirlilik de denilen bu olayda, kirliliğe yol açan maddeler kolayca ve kısa zamanda yok olur. İkinci tip kirlenmede, kirliliğe yol açan maddeler biyolojik etkenlerle veya kendine kendine yok olmaz ya da bu maddelerin yok olması çok uzun yıllar alır. Kalıcı kirlilik de denilen bu olayda kirliliğe; deterjanlar, plastik maddeler, tarım ilaçları, radyasyon vb. Maddeler neden olur.

Çevre kirliliği; hava, su, toprak, radyasyon, ses, ışık ve besin kirliliği şeklinde gruplara ayrılabilir.

Hava Kirliliği

Hava kirliliği; canlıların sağlığını olumsuz etkileyen atmosferdeki yabancı maddelerin, normalin üzerindeki miktar ve yoğunluğa ulaşmasıdır. Hava kirliliği, kaynaklarına göre üçe ayrılabilir.

1. Isınmadan kaynaklanan hava kirliliği: Soba veya kalorifer kazanı bacalarından çıkan karbon monoksit (CO), kükürt dioksit (SO2), azot dioksit (NO2) ve parçacık maddeler(is, kurum, toz) havanın kirlenmesine yol açan başlıca kirleticilerdir.

2. Motorlu taşıtlardan kaynaklanan hava kirliliği: Egzoz gazı içerisindeki karbon monoksit, partikül madde ve hidrokarbonlar havayı kirleten maddelerin başlıcalarıdır. Benzinli taşıtlarda da kurşun bileşikleri önemli bir kirleticidir.

3. Sanayiden kaynaklanan hava kirliliği: Sanayi tesislerinin şehir içine kurulması, arıtma tesislerinin ve baca filtrelerinin olmaması, yüksek kükürtlü yakıtların kullanılması hava kirliliğine yol açan en önemli nedenlerdir.

Hava kirliliği sonucu kronik bronşit, nefes darlığı gibi rahatsızlıklar meydana gelir. Hava kirliliğinin astım ve alerjik hastalıkların ortaya çıkmasında da rolü vardır. Bunların dışında hava kirliliği, akciğer kanserinin oluşumun da önemli rol oynar. Hava kirliliğinin sadece insan sağlığına değil doğaya da olumsuz etkileri vardır. Örneğin; asit yağmurunun oluşması, ozon tabakasının incelmesi ve sera etkisi gibi sorunlar hava kirliliği sonucu ortaya çıkmaktadır.

Asit yağmurları, pH derecesi 5,6’dan daha düşük olan yağmur, kar ya da sis için kullanılan bir terimdir. Petrol, kömür, doğalgaz gibi fosil yakıtların yakılmasıyla atmosfere kükürt dioksit ve azot oksit gazları yayılır. Bu gazların su buharıyla tepkimeye girmesi sonucu kuvvetli asitler (sülfürik asit, nitrik asit) oluşur ve bunlar da yağmur ya da kar halinde yeryüzüne iner. Asit yağmurları bitkilerin ölümüne, akarsuların kirlenmesine ve tarihi binaların zarar görmesine neden olur.

Ozon tabakası, güneşten gelen ve canlıları olumsuz yönde etkileyen ültraviyole (mor ötesi) ışınlarını emerek yeryüzüne ulaşmasını engeller. Ozon tabakası başta kloroflorokarbonlar(CFC) olmak üzere bazı kimyasal maddelerin etkisiyle incelmektedir. Bunun sonunda güneşin zararlı ışınları yeryüzüne ulaşarak cilt kanseri gibi hastalıklara neden olmaktadır.

Güneş ışığında fotokimyasal tepkimeye giren egzoz gazları, kirli havadan oluşan duman bulutları içinde ozon ve azot dioksit oluşturmaktadır. Böylece atmosferin yeryüzüne yakın alt kısımlarında bir ozon kirliliği meydana gelmektedir. Ozon kirliliği; gözleri, burnu, boğazı tahriş eder ve solunum sistemine zarar verir.

Su Kirliliğinin Oluşturduğu Hastalıklar 

Atıksulardan insanlara bulaşabilecek belli başlı hastalıklar şunlardır; kolera, sanlık, tifo, ishal, amipli, dizanteri, basilli dizanteri, paratifo, çocuk felci, tularemi, mantar, uyuz, trohom, tifüs, mafsal humması, beyin iltihabı, filarrasis, sıtma ve san humma.

Bu hastalıklardan;

Kolera, sanlık, tifo ve ishalde bu hastalıkları yapan mikroorganizmaların yaşadığı ortam doğrudan atık ve pis sulardır. Amipli dizanteri, basilli dizanteri ve paratifo hastalıklar da genellikle atıksulann taşıyıcılığı ile insanlara bulaşan hastalıklardır. Bu hastalıklar hemen hemen bütün ülkelerde yaygındır. Atıksulann içme suyu kaynaklarına karışması yoluyla insanlara bulaşmaktadır.

Çocuk felci ve tularemi denilen ateşli hastalıklann da muhtemel olarak taşıyıcıları atıksulardır. İstenildiği kadar temiz çevre sağlanırsa sağlansın içme sularının yeteri kadar temiz olmadığı, atıksularla kanştığı yerlerde görülen hastalıklardan bir diğer grubu da mantar, uyuz, tifüs ve trahom hastalıklarını oluşturmaktadır. Bunlardan trahom yine atıksularla bulaşan ve körlüğe neden olan bir hastalıktır.

Mafsal humması, beyin iltihabı, filarrasis, sıtma ve san humma hastalıkları yapan mikroorganizmalar için de kirli sular iyi bir yaşama ve çoğalma ortamıdır. Bu hastalıklar, kirli sulardan kaynaklanan sivrisinekler yoluyla insanlara bulaşmaktadır.
Yukanda sayılan tüm bu hastalıklar sonuçlan sakatlığa ve ölüme kadar varabilen, tehlikeli ve sakınılması gereken hastalıklardır.

Çevre kirliliği ve astım

Çevresel etkenler, alerjenler ve çocukluk çağında geçirilen viral enfeksiyonların, astımı tırmanışa geçirdiği bilinmektedir. astım bir halk sağlığı sorunudur. astımda nefes yolları çevresel değişikliklere karşı hassaslaşır, öksürük ve hırıltılı solunum ortaya çıkar. "çevresel etkenler, alerjenler ve çocukluk çağında geçirilen viral enfeksiyonlar, astımı tırmanışa geçirir. astımda, nefes yollarında, mikrobik olmayan iltihaba bağlı şişme yaşanır. nefes yollarındaki kaslarda daralma nedeniyle nefes yolları tıkandığından, solunum zorlaşır. astım atağını, çevre kirliliğinin yanısıra, gribal enfeksiyon, alerjenler, sigara dumanı, hava kirliliği, kimyasal maddeler, üzüntü, stres, bazı ağrı kesiciler, tansiyon düşürücü ilaçlar da artırır." astım yakınmaları saatten saate, günden güne farklılık gösterir, yakınmalar kişiden kişiye de değişiklik göstererek yaşamı negatif tesirler. astımın topluma zararını önlemek için, yakalanmayı kolaylaştırıcı etkenleri azaltma yoluna gidilmesi gerekir, çocuklarında astım gelişmesini istemeyen ailelerin, evde yemek pişirirken yemek dumanlarının solunulan havaya yoğun biçimde karışmasına izin vermemeleri gerekir, mutfakta kesinlikle ideal bir aspiratör bulunması ya da en azından pencerelerin açık tutulması gerekmektedir. 250 bin astımlı var istanbul' daki hasta sayısı avrupa standartlarının altında... istanbul tıp fakültesi göğüs hastalıkları anabilim dalı tarafından 20 kişilik bir ekiple yapılan araştırmada istanbul' daki solunum yolu hastalıklarının sıklığı ve nedenleri incelendi. istanbul tıp fakültesi göğüs hastalıkları anabilim dalı tarafından yapılan bir araştırmada, istanbul`da yaklaşık 250 bin kişinin astım hastası olduğu belirlendi. araştırmada, istanbul`da astımın görülme sıklığı yüzde 2. 4 olarak saptandı. avrupa birliği solunum hastalıkları araştırması çerçevesinde 20 kişilik bir ekiple, istanbul`daki astım, kronik bronşit ve diğer solunum yolu hastalıklarının sıklığı ve nedenleri araştırıldı. araştırma için hava kirliliğinin en yoğun olduğu istanbul`un eyüp ilçesi ile karadeniz`den temiz rüzgar alan beykoz seçilmiş. buna göre istanbul`da 250 bin astımlı hasta var. bu rakam avrupa standartlarının altında bir rakam. bilinenin aksine hava kirliliğinin astım sıklığı üstünde belirgin bir tesiri olmadığı görüldü. kronik bronşitte durum değişik. sigara ve hava kirliliği hastalığa yol açan en önemli iki etken. astımın en büyük sebebi ev tozu akarları ile lpg gazıyla çalışan ev gereçleri. türkiye`deki alerjik astım hastalarının yüzde 70`inde ev tozu akarı alerjisi var. astımlı ev hanımları kesinlikle mutfaklarını 24 saat havalandırmalı ve lpg ile çalışan ocaklarının üstüne aspiratör taktırmalıdır....