Mineraller -9.Sınıf Biyoloji 1.Ünite-

Hastaneye gidip kan tahlili yaptırmışsınızdır. Bu tetkiklerde sodyum, potasyum, kalsiyum, demir vb. elementlerin vücuttaki değerlerinin kontrol edildiğine dikkat etmişsinizdir. Bu maddeler minerallerdir. Mineraller, vücudun sağlıklı yapısının korunması için gerekli olan, canlıların yapılarında sentezleyemediği ve dışarıdan almak zorunda olduğu inorganik maddelerdir.

Mineraller organizmanın yapısında az miktarda bulunur ve canlılık için gereklidir. Kalsiyum, fosfor, iyot, demir, sodyum, klor, potasyum, magnezyum ve flor gibi mineraller hücre ve hücreler arasında bulunmaktadır. Mineraller organizmada, organik bileşiklerin yapısında ya da mineral tuzları şeklinde bulunabilir. Canlıların doku ve organlarında gerçekleştirilen birçok metabolik faaliyette görev alırlar. Mineraller özellikle kemiklerin ve dişlerin yapısında, metabolik reaksiyonların gerçekleştirilmesi ve devam ettirilmesinde hayati önem taşır.

Dişinizde veya ağzınızda meydana gelen kanama ile kanın tadını algıladığınız oldu mu? Dilinizde hissettiğiniz hafif metalik bir tat hayati sıvımızda bulunan demir elementinden ileri gelmektedir. Aynı şekilde kokusu da metalik bir kokuya sahiptir. Kanda, hemoglobinin yapısında bulunan demir mineralinin eksikliğinde kansızlık yani anemi görülür. Yine tırnaklarda çökme ve bitkilerin yapraklarında sararmalar görülür. Minerallerle ilgili bu örnekleri artırmak mümkündür. Çinko, bakır, selenyum ve kükürt gibi minerallerin insan vücudu için önemini de siz araştırabilirsiniz.

Çok eskiden insanlar odun ve diğer bitki atıklarını önce yakarlar sonrasında kül hâline gelen atıkları, yıkama
ve kurutma işleminden sonra bahçelerindeki sebze ve meyve ağaçlarının diplerine dökerlerdi. Çünkü yanma sonrasında kalan kül içerisinde potasyum karbonat bol miktarda bulunur. İnsanlar, o yıllarda kimyasal gübreler olmadığından sebze ve meyvelerin daha iyi yetişmesi için geride kalan külü bahçelerinde kullanırlardı. Potasyum bitkiler için önemli olduğu gibi aynı zamanda insanların sinir ve kaslarının çalışmasında
da oldukça önemlidir.

İnsanların mineralleri düzenli alması gereklidir. Minerallerin vücudun ihtiyacı oranında alınmaması durumunda mineral eksikliği ortaya çıkar. Farklı nedenlerden dolayı vücuttan fazla miktarda dışarı atılması durumunda ise mineral kaybı görülür. O hâlde minerallerin beslenmeyle yeterli ölçüde alınması önemli olduğu gibi vücutta belli değerlerde tutulması da önemlidir. İshal, terleme, bazı ilaçlar, alkol ve sigara kullanımı gibi olaylar mineral kayıplarına neden olabilir. Gebelik dönemindeki bir kadının mineral ihtiyacı yüksektir. Ayrıca sizin gibi büyüme döneminde olan bireylerin mineral ihtiyacı, yetişkin bireylere göre daha fazladır. O hâlde hem büyüme ve gelişmenizin daha iyi olabilmesi için hem de vücudunuzun sağlıklı yapısının devamlılığı için mineralleri yeterli ölçülerde almanız önemlidir