Canlılarda Organik Bileşikler

Canlı hücrelerin moleküler yapısında inorganik bileşiklerin dışında organik bileşiklerin olduğunu da söylemiştik. Bu sayfamızda genel olarak organik bileşiklerden bahsedeceğiz. Detaylı şekilde diğer sayfalarımızda bulacaksınız.

Organik bileşikler; karbonhidratları, lipitleri, proteinleri, enzimleri, nükleik asitleri, vitaminleri ve ATP'yi içerir. 
Genel olarak karbon(C), hidrojen(H) ve oksijenden(O) oluşurlar. Ancak yapılarına farklı maddelerde girebilir. 
Enerji sağlayıp yapıya katılanları vardır, genetik bilgiyi taşıyanları vardır ve düzenleyici görev yapanları vardır. Şimdi bunları gruplandırarak bakalım:

►Enerji verenler : 

1-)Kullanım sırasına göre:
Karbonhidratlar - Lipitler - Proteinler

2-)Enerji verme sırasına göre:
Lipitler - Proteinler - Karbonhidratlar

3-)Yapıya katılma sırasına göre:
Proteinler - Lipitler - Karbonhidratlar

►Uzun süre açlık durumunda şu sıra ile    
kullanılırlar;
Karbonhidratlar>Lipitler>Eşeysel organ proteini>Kas proteini>Sinirsel hücre proteini

►Düzenleyiciler:
Proteinler, enzimler ve vitaminler düzenleyici görev yaparlar.

►Kalıtım Bilgisi Taşıyanlar:
Proteinler, enzimler, nükleik asitler kalıtım bilgisi taşıyan gruptur.

Organik bileşikler canlıların karşılama durumuna göre ikiye ayrılırlar:
⇒Ototrof Canlılar
⇒Heterotrof Canlılar

Organik bileşikler yapısına göre ikiye ayrılırlar:
⇒Monomer (Basit) Organik Bileşikler
⇒Polimer (Kompleks) Organik Bileşikler olarak inceleyelim.

1-) Monomer (Basit) Organik Bileşikler

►Polimerlerin yapıtaşıdırlar.
►Hücre zarından geçebilirler.
►Yapıya katılmak veya depo edilmek üzere polimerlere dönüşürler.
►Aynı zamanda birbirlerine dönüşebilirler.  
►Suda çözünebilirler ve hücresel solunumda enerji verirler.

⇒Organik bileşiklerin monomerleri farklıdır.
►Karbonhidratların monomer türleri (Monosakkaritler): Glikoz, fruktoz ve galaktozdur.
►Lipitlerin monomer türleri: Yağ asidi ve gliseroldür.
►Proteinlerin monomer türü: Aminoasitler 
►Nükleik asitlerin monomer türü: Nükleotitler 

2-) Polimer (Kompleks) Organik Bileşikler

Monomerlerin kimyasal bağlar yaparak bir araya gelmesiyle oluşan organik bileşiklerdir. Monomerler bir araya gelirken enerji gerekir ve su açığa çıkar. Bu tür olaylara dehidrasyon denir.

                  dehidrasyon
(Monomer) n -------------> Polimer + ( n-1 ) H₂O
                     enzim

Tersi olay ise hidroliz adını alır. 

►Polimerler ise hücre zarından geçemezler.
►Bunlar da su harcayarak (hidroliz) monomerlere dönüşebilirler.
►Polimerler hücre içinde sentezlenirler.