Dna Replikasyonu

-DNA’nın kendini eşlemesine replikasyon denir.

-DNA kendini hücre döngüsünün interfaz evresinde eşler.

-Replikasyon ile amaç; var olan kalıtsal bilgileri oğul döllere aktarabilmektir. Bunun için replikasyon sadece hücre bölüneceği zaman gerçekleşir.

-DNA eşlenmesi ökaryot hücrerdeçekirdek, mitokondri ve kloroplastlarda gerçekleşirken; prokaryotlarda sitoplazmada gerçekleşir.

- Eşleme sırasında gerçekleşen olaylar;

1. DNA molekülünün iki zincirini bir arada tutan zayıf hidrojen bağları DNA helikaz enzimi ile koparılır.
2. Eşlenmenin olacağı bölgelerde DNA molekülü bir fermuar biçiminde açılır. [DNA çift zinciri bir uçtan açılmaya başlamışsa replikasyon olacağını, aralardan bir yerden açılıyorsa protein sentezi için şifre vereceğini (transkripsiyon gerçekleşeceğini) gösterir.]
3. Açılma sonucunda her iki zincirde bulunan pürin ve pirimidin bazlarının uçları açıkta kalır.
4. Açılan her iki zincirin üzerine DNA polimerazenzimi gelir. Bu enzim hücrede daha önceden sentezlenmiş olan serbest nükleotitleri açık olan uçlara uygun biçimde ekler. (Adenin karşısına timin, sitozin karşısına guanin nükleotidini). Böylece açılan zincirin her biri yeni oluşacak DNA molekülü için kalıp görevi görür.
5. Bu nükleotitler, fosfodiester bağı ile bağlanarak yeni DNA zinciri oluşmuş olur.
6. Zayıf hidrojen bağlarının yeniden kurulması ile iki DNA molekülü oluşur.
7. DNA iplikleri heliks şeklinde kıvrılarak üç boyutlu yapı kazanır ve işlevsel hale gelir.

-Bütün nükleotitler eşlendiğinde nitelik ve nicelik bakımından birbirinin aynısı iki DNA molekülü oluşur.

-Yeni DNA moleküllerinde biri eski diğeri yeni olmak üzere iki zincir bulunur. DNA'nın bu şekilde eşlenmesine yarı

korunumlu eşlenme denir.

NOT: Fosfodiester ve glikozit bağları kurulurken su açığa çıkar, yıkılırken su tüketilir. Hidrojen bağlarının yapım ve yıkımlarında ise su üretim ve tüketimi olmaz.

DNA eşlenmesinin önemi

-Hücrenin bölünmesini sağlar.

-Kalıtsal özelliklerin yeni hücrelere aktarılmasını sağlar.

-Üremeyle kalıtsal özelliklerin oğul döllere aktarılmasını sağlar.

-Bazı organellerin hücre içinde çoğalmasını sağlar.

DNA’nın yarı Korunumlu Eşlendiğini Gösteren Deney

1958 yılında Matthew Meselson (Methiv Meselsın) ve Franklin Stahl (Franklin Sıtal) azotun izotopunu kullanarak

E.col bakterileriyle yaptıkları deneyde DNA'nın yarı korunumlu eşlendiğini göstermişlerdir.

- İzotop: Atom numarası aynı, kütle numarası farklı olan atomlara izotop denir.

-¹⁴N içeren DNA → Normal DNA

- ¹⁵N içeren DNA → Ağır DNA olarak ifade edilir.

SONUÇ: Çalışmaların sonucunda DNA'nın bir ipliği aynen korunurken diğer ipliğinin ortamdaki nükleotitler kullanılarak yeniden sentezlendiği sonucuna ulaşılmıştır. Buna da yarı korunumlu eşlenme denilmiştir.