Eşeyli Üreme

EŞEYLİ ÜREME      :

            Çok hücreli gelişmiş canlılarda iki ataya ait farklı üreme hücrelerinin (gametlerin) birleşmesi yani döllenmesi sonucu yeni canlıların (bireylerin) oluşmasına eşeyli üreme denir. (Eşey yani üreme hücreleri ile gerçekleşen üremedir).

a)         Eşeyli Üremenin Özellikleri :

1-         Erkek ve dişi birey vardır.

2-         Erkek ve dişi üreme hücreleri (sperm, yumurta, polen) vardır.

3-         Eşeyli üremenin temelini mayoz bölünme ve döllenme olayları oluşturur.

4-         Çok hücreli gelişmiş bitki ve hayvanlarda görülür.

5-         Eşeyli üreme sonucu az sayıda canlı oluşur.

6-         Eşeyli üreme sonucu oluşan canlılar çevre şartlarına uyum sağladıkları için dayanıklıdır.

7-         Eşeyli üreme sonucu oluşan canlılar (yavrular) (kalıtsal özelliklerini belirleyen genleri taşıyan) kromozomlarının yarısını anneden yarısını babadan aldıkları halde krossing-over olayı (yani mutasyonlar) nedeniyle anne ya da babalarına tıpa tıp benzemezler.

8-         Eşeyli üreme hem genetik çeşitliliğe yol açar hem de canlı sayısını arttırır.

9-         Normalde eşeysiz üreyen tek hücreli canlılar ile çiçeksiz bitkilerde kalıtsal özelliklerin gen transferi şeklinde aktarılması sonucu eşeyli üreme görülebilir.

10-       Eşeyli üreme çeşitleri şunlardır:

                                   1-         Tohumla Üreme.

                                   2-         Yumurta İle Üreme.

3-        Doğurarak Üreme.

b)         Eşeyli Üreme Çeşitleri         :

            1-         Tohumla Üreme         :

Çiçekli bitkilerde görülür. Tohumun uygun şartlarda (su, sıcaklık, oksijen), çimlenerek yeni bir bitkiyi oluşturmasıdır. Tohum, bitkinin çiçeğindeki dişi organda döllenme olayı sonucu oluşur. (Tohum = Embriyo + Çenek-Besin Deposu-Endosperm + Koruyucu Kabuk).

            2-         Yumurta İle Üreme   :

Kuşlar, balıklar, sürüngenler, kurbağalar ve böceklerde görülür. Döllenme sonucu oluşan zigot sürekli bölünerek embriyo denilen canlı taslağını oluşturur. Yumurta ile üreyen canlılarda embriyo gelişimini vücut dışında ve yumurtanın içerisinde sürdürür ve tamamlar.

            3-         Doğurarak Üreme     :

İnsanlarda ve memeli hayvanlarda görülür. Döllenme sonucu oluşan zigot sürekli bölünerek embriyo denilen canlı taslağını oluşturur. Doğurarak üreyen canlılarda embriyo gelişimini vücut içinde, anne karnında sürdürür ve tamamlar.

c)         Eşeyli Üremenin Gerçekleşmesi (Döllenme Olayı)           :

Eşeyli üreme, döllenme olayı ile gerçekleşir. Eşeyli üremede erkek ve dişi bireyin üreme organlarındaki üreme ana hücrelerinden mayoz bölünme sonucu üreme hücreleri üretilir. Erkek ve dişi üreme hücrelerinin çekirdekleri birleşir. Bu olaya döllenme denir. Döllenme sonucu oluşan döllenmiş yumurta hücresine zigot denir. Zigot, n kromozom erkek üreme hücresinden, n kromozom dişi üreme hücresinden aldığı için 2n kromozomludur.

Döllenme sonucu oluşan zigot defalarca mitoz bölünme geçirerek embriyo denilen canlı taslağını oluşturur. Embriyo da gelişimini tamamlayarak yavru canlıyı meydana getirir.