Dengesiz beslenme, hayvansal yağların ve karbonhidratların fazla tüketimi, sigara ve alkol kullanımı, kirli hava, stres, hareketsiz yaşam, diyabet, şişmanlık, yüksek tansiyon gibi durumlar kalp, kan ve damar sağlığını olumsuz etkiler. Kalbin beslenmesini sağlayan koroner damarlardan birinin ya da birkaçının daralması, sertleşmesi ya da tıkanması sonucu kalp kasının ilgili bölümü beslenemez, oksijen alamaz ve kalp kası zayıflar. Bu durum kalp krizine neden olur. Kalp krizi sonucu kas dokunun beslenemeyen bölümündeki hücreler ölür ve yenilenemez. Kalbin kanı yeterince pompalayamadığı bu durum kalp yetmezliği olarak tanımlanır. Boğaza yerleşen ve enfeksiyona neden olan beta hemolitik streptekok bakterilerinin kan dolaşımı ile dokulara yayılması böbrek yetmezliği ve eklem romatizmasına neden olabildiği gibi kalp kapakçıklarına yerleşerek kalp romatizması da oluşturabilir. Atardamar duvarının esnek bir yapıya sahip olduğunu öğrenmiştiniz. Damar duvarının esnekliğini yitirip sertleşmesine damar sertliği (arterioskleroz) denir. Damar sertliğinde damar içine doğru yağ ve kalsiyum tuzları birikerek plaklar oluşturur (Resim 2.82). Bu plaklar damarın tıkanmasına ve kalbin zayıflamasına neden olur. Buna bağlı olarak kalp krizi, beyin kanaması, yüksek tansiyon ve felç gibi hastalıklar ortaya çıkabilir.
Atardamarların daralması ya da sertleşmesi sonucu kanın damar duvarına yaptığı basıncın artması ile hipertansiyon (yüksek tansiyon) oluşur. Atardamarların esnekliğini yitirmesi ve genişlemesi durumunda kan basıncı normal değerlerin altına düşer. Bu durum hipotansiyon (düşük tansiyon) olarak tanımlanır. Sigara, kalp ve damar sağlığı için son derece tehlikelidir. Sigaranın içinde bulunan nikotin, kanın damar içinde pıhtılaşmasına neden olur ve damarlar tıkanır. Tıkanan damar, ilgili organı besleyemez ve kangren oluşur. Bu da parmak veya bacağın kesilmesine neden olabilir. Yaşın ilerlemesi, hareket eksikliği, ayakta uzun süre kalma gibi nedenlerle toplardamarlar elastikiyetini kaybeder. Toplardamarlardaki tek yöne açılan kapakçıklar işlevini düzgün yapamaz hâle gelir. Kalbe doğru gitmesi gereken kan geriye doğru kaçma yapar ve toplardamarları dışa doğru zorlayarak şişmesine neden olur.
Genelde mavi renkli ve genişlemiş olan bu damarlara varis denir Kalp ve damar sağlığı için şunlara dikkat etmeliyiz:
• İki saatten fazla sürekli oturmamalı ve ayakta kalınmamalıdır.
• Yüzme, bisiklet kullanma ve yürüme gibi fiziksel aktiviteler yapılmalı,
açık hava ve bol oksijenden yararlanılmalıdır.
• Bol su içilmelidir.
• Çok sıcak suyla banyo yapılmamalıdır.
• Dar giysi giyilmemelidir
• Sigara ve alkol kullanılmamalıdır.
• Yeterli ve dengeli beslenilmeli, özellikle kızartma, tuzlu, şekerli,
hamur işi, fast food türü yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
• Ağız içinde oluşan enfeksiyon ya da çürük diş varsa tedavi edilmelidir.
Tags:
BİYOLOJİ KARIŞIK
