Bağışıklık - Aşı ve Serum

Bağışıklık: Vücudun herhangi bir hastalık etkenine (Virüs ve Bakteri) karşı direnç kazanmasına denir.

1-Doğal bağışıklık:

       Canlının doğuştan getirdiği ve onu hastalık etkenlerine karşı koruyan kalıtsal,anatomik,hormonlar,doku ve salgılardaki özel koruyucu maddelerle sağlanan bağışıklıktır.

Örn:Göz yaşı,Mide asidi,Burun kılları,Derideki keratinize katman

Soluk borusundaki silli epitel vb.

Doğal bağışıklık etkisi ile diğer canlılarda hastalık oluşturan pek çok etken bizlerde hastalık oluşturamaz.

Örn:Uçuk tavşanlarda ölüme neden olurken bizlerde hafif bir hastalık olarak vücud direnci azaldığında ortaya çıkar.

2-Kazanılmış bağışıklık:

Canlının hastalık etkeni ile karşılaşması ile oluşan bağışıklıktır.

A-Aktif bağışıklık:Hastalık etkeni ilke karşılaşan kişilerde kendini savunmak için oluşturduğu bağışıklıktır.

*Uzun sürer.

*Hastalığı geçirmek veya aşılanmakla oluşur.

B-Pasif bağışıklık:Hastalık etkeni ile karşılaşmış canlının vücudunda gelişen antikorları korunmak istenen canlıya geçmesi ile oluşan bağışıklıktır.

*Etkisi kısa sürer

*Serumlar kullanılır

a)Doğuştan pasif bağışıklık: Çocuğa anne karnında plasenta ile veya doğumdan sonra süt ile geçen antikorlarla sağlanan bağışıklıktır.

b)Sonradan pasif bağışıklık:Hasta kişiye hastalık etkeni ile ilgili antikorları taşıyan serumların verilmesi ile sağlanan bağışıklıktır.

Notlar:

1-Antijen:Kan ve lenf sıvısına girdiğinde lenfositlerin antikor üreterek cevap verdiği her yabancı maddeye denir.

Örn: Bakteri çeperi,Başka grup kan,bakteri metabolik artıkları.

2-Antikor:Vücuda giren antijenlere karşı lenfositlerin ürettiği protein yapıdaki moleküllerdir.

3-Toksin: Vücutta hastalık  etkeni canlılar tarafından meydana getirilen ve metabolik olayları olumsuz etkileyen maddelere denir.

4-Antitoksin: Hastalık etkeni canlıların oluşturduğu toksinlere karşı lenfositlerin meydana getirdiği protein yapıdaki maddelerdir

5-Aşı: Zayıflatılmış veya öldürülmüş hastalık etkenleri veya onların toksinlerinden oluşur ve sağlıklı kişiye uygulanarak aktif bağışıklık kazandırılır.

6-Serum: Belirli bir hastalık etkenine karşı aktif bağışıklık kazandırılmış kişinin veya hayvanın kanından elde edilen fibrinojeni alınmış plazmadır

Antikor üretim hızı:

1-Metabolizma hızı

2-Antijen miktarı

3-Yaş

4-Cinsiyet

5-Beslenmeye bağlı olarak değişir.

Aşının temel özellikleri:

1-Zayıflatılmış mikroorganizma veya toksin içerir.

2-Hastalıktan önce yapılır.

3-Hastalıktan koruyucudur.

4-Aktif bağışıklık sağlar

Serumun temel özellikleri:

1-Antikor-Antitoksin içerir.

2-Hastalık oluştuktan sonra verilir.

3-Hastalığı tedavi edicidir.

4-Pasif bağışıklık kazandırır.