KLASİSİZM AKIMININ TEMSİLCİLERİ
MOLİERE
*Çağın sosyal bir teknikçisidir.
*Komedyayı gerçek hayata dönüştürmüştür.
*Yapmacıktan aşırılıktan sıyrılarak çağdaş insan yaklaşmıştır.
*Güldürünün bütün biçimlerini eserlerinde işlemiştir.
*Eserleri:Tartuffe,Donjuan,Zoraki Takip,Cimri,Kibarlık Budalası,Hasatlık, Hastası,Kocalar Okullu,Kadınlar Okulu.
CORNEİLLE
*Trajedi,komedi yazarıdır.
*Soylu tipleri işler kaderlerini kendisi çizer.
*Kahramanları;akıllı kullanan doğruyu,gerçeği bulan iradeli tiplerdir.
*Eserlerinde insanları oldukları gibi değil olmaları gerektiği gibi gösterir.
*Eserleri: Horace, Polyeucte, Le Cid
RACİNE
*Trajedi yazarıdır.Trajediyi yozlaşmaktan kurtarır.
*Eserlerinde tuttukları en doğal dille konuşmuştur son derece ölçülü uyumlu bir şiir yaratmıştır.
*Eserlerinde kahraman yoktur,insan tipleri vardır.Çok güçlü tutkuların etkisi ve baskısı altındadır.
*Eserleri:Andromagu,Athaile,Britannicus,Berenice
*Fabl yazarıdır.
*Fabl:Hayvanları konuşturarak hayvanlar arasında geçen olayları araç olarak kullanıp insanların kusurlarını anlatan manzum öykücükleridir.
*Soyluların solanlarından ruhsal gözlem ve gözleyiş merakı edebi portreler türünün doğmasını geliştirmiştir.
*Çizdiği tipleri yargılar,över ve yerer
*Kısa kesintili canlı bir anlatımı vardır.
*Eserleri:Karakterleri 1120 anlatır.
*Roman yazarıdır.
*Eserleri:La Princessede Cleves ,La Princesse de Montpensier,Zaide.
DANİEL DEFOE
Eserleri: Robinson Cruse
KLASİZMİN TÜRK EDEBİYATINDAKİ TEMSİLCİLERİ
*La Fontaine ’den çevirileriyle akla değer vermesiyle Şinasi
*Molier'den çevirileriyle A. Vefik Paşa.
ROMANTİZM TEMSİLCİLERİ
J.J ROUSSEAU
*Her şeyi doğada doğanın saflığında bularak ona bağlanmanın onu taklit etmenin doğruluğunu savunur.
*Toplum düzeyi konusunda eşitlik özgürlük halk egemenliğini savunmuştur.
*Romantik sözcüğünü ilk kez kullanmıştır.
*Emile (çocuk eğitimiyle ilgili düşüncelerini iç itiraflarını ve hatıralarını topladığı eseridir.)
Toplum sözleşmesinde toplumsal konulardaki görüşlerini belirtir.
VOLTAİRE
*Katolik dinine ve kiliseye savaş açmıştır.
*İnsan aklına seslenen bir tanrıdan yanadır.
*Burjuvazinin mülkiyet ve özgürlük anlayışını savunur.
*İğneleyici bir üsluba sahiptir.
*Romanları:sadig candide
VİCTOR HUGO
*Cumhuriyetçi düşüncesiyle politikaya atılmıştır.
*Cromvel adlı eseri ile romantizm ilkelerini açılayıp bu akımın en önemli ismi olmuştur.Drama türünde başarılı olmuştur.
* Şiir ve romanlarda toplumsal konularla ilgili düşüncelerini kişisel duygu ve coşkularını birleştirmesini bilmiştir.
*Şiirleri:Sonbahar Yaprakları,Akşam Şarkıları,Işıları ve Gölgeler Temaşalar.
*Oyunları:Hernai,Ruy,Balas,Kral Eğleniyor.
*Romanları:Notre Demade,Paris,Sefiller
GOETHE
*Şiir,tiyatro,roman,yaşam öyküsü türlerinde ürünler verilmiştir.
*Tiyatroları:Foüst,Tasso
*Romanları:Genç Werther’in İtirafları.Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları,Wilhelm Mister’in Gezi Notları
*Şiirleri:Roma mersiyeleri,Divan
SCHİLLER
*Romantik tiyatronun en önemli dram şairidir.
*Karakter yaratmada başarılıdır.
*Tiyatrolarda özgürlük sevgisi işler.
*Eserleri:Haydutlar,Wilhelm Tel,Jeanne D’Arc,Don Carlos
CHATEAUBRİAND
*Eserleri:Atal-Rene,Paris’ten Filistin’e yolculuk,Mezar Ötesinden Hatıralar
MADAME De STAEL
*Eserleri:Edebiyata dair,Almanya’ya dair.
GEORGE SAND
Eserleri:Mahrem,Notlar,İndiana,Mektuplar,O Kadın,O Adam
ROMANTİZMİN BİZİM EDEBİYATIMIZDAKİ TEMSİLCİLERİ
Namık Kemal, Abdulak Hamit ve Mithat Efendi; Şiirleriyle R.Mahmut Ekrem
REALİZM
*19.yy’ın ikinci yarısında Fransa’da romantizme tepki olarak çıkan bir edebiyat takımıdır.
*Konu gerçekten alınır.Olay ve kişiler yaşanan ve yaşayan kişilerin benzerleridir
*Kişilerin ruhi davranışlarını etkileyen onların kişiliklerini çizen çevre ve ortamın tanıtılmasına önem verilir.
*Betimlemeler yazarın gözüyle yapılmaz kahramanın gözüyle yapılır.
*His ve hayale kapılmadan toplum gerçeklerini olduğu gibi yansıtır.
*Sanat için sanat görüşünü savunurlar.
*Hikaye ve Romanda uygulanır.
REALİZM TEMSİLCİLERİ
HONORE DE BALZAC
*Realist romanın kurucusudur.
*Genç yaşta insanlığın yaşadığı trajedinin parça ve çevresinde döndüğünü anlamış ve bütün eserlerini insanlık komedyası adı altında toplamıştır.
*Eşsiz bir gözlem gücüne sahiptir.
*Eserlerinde 2000’e yakın tipi olanca gerçekliğiyle canlandırılmıştır.
Eserleri:Gorior Baba,Eugenie Grandette,İki Yeni Gelinin Hatıraları,Vadideki Zambak,Köylüler Kibarlar,Fahişeler.
STENDHAL
*Sağlam bir üslubu vardır.
*Eserlerinde psikolojik çözümler yapar.
*Eserleri:Parma Manastırı,Kırmızı ve Siyah
*İtalyan öyküleri (öykü)
GUSTAVE FLUBERT
*Yalan,düzen,çirkef,dünyaya tek sığınağım tek çarem sanattır der.
*Bütün eserleri insanlığın hayalini anlatır.Yorum yapma sessizdir.Yaratan tanrıyı örnek almalıdır.Yaratmalı ve susmalıdır.
TOLSTOY
Eserleri:Anna,Karalina,Savaş ve Barış Kazaklar;hacı Murat,İvan Ilıçı Ölüm ve Dirilşi
DOSTOYEVSKİ
*Eserleri:Karamozof Kardeşler,Ezilenler,Suç ve Ceza,Budala,Kumarbaz,Ecinliler,Ölüler Evinde Hatıralar
ERNEST HEMİNGWAY
Eserleri:Çanlar kimin için çalıyor ihtiyar adam ve deniz güneşte doğar siyahlara veda.
STEİNBECK
Eserleri:Bitmeyen Kavga,Gazap Üzümleri,Yukarı Mahalle,Fareler ve İnsanlar
REALİZMİN TÜRK EDEBİYATINDAKİ TEMSİLCİLERİ
Romanıyla R. Mahmut Ekrem,Nabizade Nazım,Paşazade Sezai,Yakup Kadri,R. Halit Karay.
NATÜRALİZM
Determinizm anlayışını romana getiren bu akım 19. asrın iknci yarısında Fransa’da ortaya çıkmıştır.
Determinizme göre tabiat olaylarında aynı sebepler aynı sonucu doğurur. Naturalistler, Determinizmi topluma ve insan uyguladılar. Toplum büyük bir laboratuar, insan deney konusu, sanatçı da bilgin sayıldı.
*İnsan kişiliğini anlatabilmek için soya çekim yasalarından ve toplum biliminden yararlandılar.
*Romanlarda kahramanların portreleri ince ayrıntılarına kadar verilir.
*Yazar eserde kişiliğini gizler.
*Gözlem ve tasvir önemlidir.
*Tiyatroda kostüm ve dekora önem verilir.
*Eserlerinde hayatı bütün yönüyle anlatırlar.
*Bedenden ayrı bir ruh yoktur.
*Dil her seviyedeki insanın anlayabileceği bir düzeyde tutulmuştur
*Sanat toplum içindir anlayışı doğrultusunda eserler verilmiştir.
NATÜRALİZMİN TEMSİLCİLERİ
EMİLE ZOLA(1840-1902)
*Naturalizmin kurucusudur.
*Çağdaş soruları ustaca yansıtmıştır.
*Romana bilimsel yöntem onunla girer.
Eserleri:Germinal,Nana,Meyhane,Gerçek Para.
GONCOURT KARDEŞLER
*Edmont Goncaurt ve Jules Goncourt’un amaçları yaşamın gerçek yönlerini bir tarihçinin geçmişi belgelemesi gibi belgelemektedir.
*Eserlerinde olay karmaşasımdan çok,anlatıma öncelik verir.
*Kahramanları gerçek yaşamdan almışlardır.
Eserleri:Joumal,Manete,Saloman
GUY DE MAUPASSANT (1850-1893)
*Yalın bir üslupla gözleme dayanan öyküler yazmıştır.
*Öykülerinde olay önemli bir yer tutmaz.
*Eserleri:Küçük Hikayeler.Seçilmiş Hikayeler Kadar Acı Güzel Dost
ALPHONSE DAUDET (1840-1887)
Eserleri:Değirmeninden Mektuplar,Pazartesi Hikayeleri, Bir Çocuğun Hayatı, Sapho, Toroskonlu, Tartain.
NATURALİZMİN TÜRK EDEBİYATINDAKİ TEMSİLCİLERİ
Hüseyin R.Gürpınar,Nabizade Nazım ve Beşir Fuat’tır.
PARNASİZM
*Romantik şiir anlayışı ile Fransa da ortaya çıkmıştır.
*Doğal güzelliğe ve dış görünüşe büyük önem verir.
*Sanat sanat içindir ilkesini savunmuştur.
*Nesneleri dış görünüşünü aktarmışlardır.
*Kelimeler seçilerek kullanılır.Kelimelerin sıralayışı ve ahenk önemlidir.
*Kafiye ve Redife önem verilir.
*Romantizm’de bırakılan eski Yunan ve Latin kültürüne dönüşmüştür.
PARNASİZMİN TEMSİLCİLERİ
TH.GAUTHİER
Güç biçimler üzerinde olgunluk arayan titiz çalışması örnek alınır.
THEEODORE DEBANVİLLE
*Ölçü ve uyak olanaklarına aşırı önem gösterir.
LECONTE DE LİSLİ
*Şiirin biçim öğelerini aşırı dikkat ederek şiirlerini oluşturur.
FRANCOİS COPPEE
*Konularını günlük hayattan alır.Bu yönüyle Tevfik Fikret’i etkilemştir.
JOSİ MARİA DE HEREDİA
*Kısa ve yoğun şiirleriyle döneminde etkili olmuştur.
TÜRK EDEBİYATINDAKİ TEMSİLCİLERİ
Tevfik Fikret,Cenap Şahabettin,Yayha Kemal.
SEMBOLİZM TEMSİLCİLERİ
C.BAUDLAİRE
Eserleri:Kötülük çiçekleri,esrar ve haşhaş
DİĞER TEMSİLCİLERİ
S.Mallrme,P.Verlaine,A.Rimbaud
TÜRK EDEBİYATINDAKİ TEMSİLCLERİ
İlk etkileri Cenap Şehabettin’den görülür. Bütün kurllarını uygulayan Ahmet Haşim’dir. Ahmet Muhir Dranas, Ahmet Hamdi Tanprnar ve Cahit Sıtkı Tarancı da etkilenmiştir.
SÜRREALİZM
Kelime anlamı "gerçek üstüncülük" demek olan bu akım 1924’te Fransa’da çıkmıştır.
*Sürrealistlere Sigmund Freund düşüncesi etkisindedir.
*Bilnçaltı rüyada ortaya çıkar.
*Hipnotize edilmiş insanlara şiir söylettiler.Bunları şaheser saydılar ve bunlara otomstik şiir dediler.
*Akıl ve mantık değersizdir.İnsanı yönlendiren İçgüdü bilinç altıdır.
SÜRREALİZM TEMSİLCİLERİ
Breton,Aragon ve Paul Eluard’dır.
TÜRK EDEBİYATINDAKİ TEMSİLCİLERİ
Garipçiler,İkinci Yeni
EGZİSTANYALİZMİN TEMSİLCİLERİ
J.Paul Sartre,Simon de Beauvoir,A.Camus
KOMEDYA ŞAİRLERİ
ARİSTOPHANES
*Eserlerinde koyu bir yergi,siyasetçileri alaya alma vardır.
*İlk büyük komedya şairidir Eserleri:Kuşlar,Eşek Arıları
DEMOSTHENES (Hitabet’te)
HEREDOTOS (Tarih’te)
SOKRATES(Felsefe’de)
EFLATUN (PLATON) Felsefe’de)
ARİSTO (Felsefe’de)
Tags:
EDEBİYAT KONU ANLATIM
