Cümlede Anlamın Oluşumu (9.Sınıf Dil ve Anlatım)

Cümleler, kelime ve kelime gruplarından tam bir yargı bildirmesiyle yönüyle ayrılır. Cümle, bir anlam ifade etmek üzere anlamlı kelime ve kelime gruplarının bir kurala uygun biçimde düzenlenmesiyle oluşur; cümledeki dil birlikleri arasında anlam ilişkisi bulunur, buna da “bağdaştırma” denir.

Cümlede anlam, cümleyi meydana getiren kelime ve kelime gruplarının anlamlarının toplamı değildir. İletişimde, gönderici durumundaki kişi ile alıcı durumundaki kişi ve kişiler arasındaki ilişkinin cümlede anlamın oluşmasında rolü vardır. Cümlenin bu özelliği bağlamla ilgilidir. Belli bir bağlamı olmayan cümle, anlam bakımından soyuttur.

Cümlede anlam oluşurken dil birlikleri dil bilgisi ögeleriyle birleşir; anlam değerleri bakımından birbirini tamamlar. Cümlede anlamın oluşumunda yüklemin ve özne-yüklem ilişkisinin rolü büyüktür. Cümleleri anlamına göre değerlendirirken, yüklemin anlamına bakılır.