Haber Yazıları -11.Sınıf Dil ve Anlatım 2.Ünite-

HABER YAZISI

Günlük gazetelerde, belli aralıklarla yayımlanan dergiler­de, meslek kuruluşlarının belli aralıklarla yayınladığı bültenlerde; radyo ve televizyonlarda belli zaman aralıklarıyla sunulan bültenlerde halka duyurulmak üzere yayımlanan yazılara haber denir.

Belli bir zamanda ve yerde olmuş olayları merakı gidere­cek düzeyde ayrıntılı ve anlaşılır bir dille aktaran yazılardır. Haber yazılarında inandırıcılık, belgelere dayanma, olayı tüm boyutlarıyla aktarma, yansız davranma, okuyucunun farklı yorumlamasına imkan vermeyecek şekilde, açık ve anlaşılır bir dil ve üslupla aktarılması gibi unsurlara dikkat edilir.

Haber yazılarının kaynakları üçe ayrılır: resmi haberler, özel haberler, ajans haberleri. Resmi haberler, resmi ve özel kuruluşlardaki yetkili kişilerden alınan haberlerdir. Özel haberler, halk arasından toplanır. Ajans, haber top­lama ve yayma işleriyle uğraşan kuruluştur.

Haber yazılarının özellikleri şunlardır:

• Haber yazılarının günlük ve önemli olması gerekir.
• Kolay anlaşılır; akıcı, açık ve duru olmalıdır.
• Haber yazıları toplumun büyük bir kısmını ilgilendirmelidir.
• Yazan kişi anlattıkları karşısında tarafsız kalmalı, yorumdan kaçınmalıdır.
• Yanlış anlaşılmalara yer verecek cümlelerden uzak durmalıdır.
• Anlatılanlar ilgi çekici olmalıdır.

5N 1K Özellikleri

Bir haber yazısında “Ne?/Kim?; Neyi?/Kimi?; Nasıl?; Niçin?; Nerede?; Ne zaman?’ sorulannın cevapları yer alır.

Haber yazılarında bulunan bu özellikler 5N 1K formülüyle karşılanır. Haber yazıları, 5N 1K’da yer alan sorulara verilen cevaplarla genişler. Bu soruların cevabının yer almadığı haber yazılan eksiktir. Okuyucunun merakını gidermez, olayı tam olarak yansıtmaz. Olay hakkında yeterli bilgiyi içermez.

Bir haber yazısında açıklığa çıkarılmamış bir yön olmamalıdır. İlgi çekici ve duyulmamış olmalıdır. Habercilikte “Köpek insanı ısırırsa haber olmaz, ama insan köpeği ısırırsa bu haber olur.” şeklinde bir kural vardır. Aynı zamanda haberin başlığı da ilginç olmalıdır. Haber doğru olmalı, belgelere dayandırılmalı ve yorum yapılmadan açık, anlaşılır bir üslupla aktarılmalıdır.

Haber Kaynakları

1. Resmî haberler: En etkili kişilerden öğrenilir.
2. Özel haberler: Halk arasındaki olayların halk tarafından muhabirlere bildirilmesiyle elde edilir.
3. Ajans haberleri: Dünya olaylarını toplayıp her yana bildiren kurumların verdikleri haberlerdir.

Haber Yazısının Konuları

Haber yazıları konularına göre: siyasal haber yazıları, sanatla ilgili haberler yazıları, ekonomiyle ilgili haber yazıları, bilimsel ve teknik haber yazıları, sosyal haber yazıları, spor haber yazıları olmak üzere gruplandırılabilir.

Röportaj-Haber Yazısı Farkı

Haber yazılarında olaylar olduğu gibi aktarılırken röportajda yazarın duygu ve düşünceleri katılır. Dolayısıyla röportaj, haberin genişletilmiş hâlidir. Röportajda birinci kişili anlatım, haber yazısında ise üçüncü kişili anlatım kullanılır.