Bitki Büyümesinde Rol Oynayan Çevresel Faktörler -11.Sınıf Biyoloji 1.Ünite-

Bitkinin çimlenmesinden gelişip büyümesine kadar her dönemde çevresel faktörlerin rolü büyüktür. Bitki büyümesine etki eden çevresel faktörler; sıcaklık, ışık, su, toprak, atmosferdeki gazlar ve yer çekimidir.

Sıcaklık : Bitkilerde büyümenin gerçekleşebilmesi için gerekli olan fotosentez ve solunumda sıcaklık önemli bir faktördür. Belirli bir düzeye kadar sıcaklık büyümeyi hızlandırır. Sıcaklık belirli bir derecenin üzerine çıktığında ise bitki daha çok terler. Bitki terlemeyle kaybettiği suyu karşılayamadığında kurur. Ayrıca yüksek sıcaklık, fotosentez ve solunum arasındaki dengenin dolayısıyla metabolizmanın bozulmasına neden olur. Yüksek sıcaklık bitkiler için ne kadar zararlıysa düşük sıcaklık da zararlıdır.

Işık : Işık, bitkilerde fotosentez, klorofil sentezi, stomanın açılması, terleme gibi fizyolojik olaylar için gereklidir. Güneş ışınları çeşitli dalga boylarındadır. Farklı dalga boylarında fotosentez hızıyla ilgili yapılan araştırmalarda fotosentezin yeşil dalga boyundaki ışıkta en düşük oranda; kırmızı ve mor dalga boyundaki
ışıkta yüksek oranda gerçekleştiği görülmüştür. Ayrıca ultraviyole ve kısa dalga boylu ışınların bitkilere zarar verdiği yapılan araştırmalarla belirlenmiştir.

Su : Bitkinin ihtiyacı kadar su alması, büyüme ve gelişmesini
hızlandırır. Bitkilerin normal büyüme ve gelişmeleri için belirli
miktarda su ve neme gereksinimleri vardır. Bitkilerde su; yapıya
turgor basıncıyla destek sağlama, hücreler arası madde taşınmasına
yardımcı olma, sıcaklığı düzenleme gibi işlevlerinin yanında
fotosentez için de gereklidir.

Toprak : Bütün canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için doğrudan veya dolaylı olarak toprağa bağımlıdır. Toprağın yapısı, içerdiği maddeler, pH’si bitkinin büyüme ve gelişmesine etki eder.

Atmosferdeki gazlar: Oksijen, karbon dioksit, kükürt dioksit, azot, su buharı vb. gazlar atmosferin bileşiminde belirli oranlarda bulunur. Bitkinin bulunduğu ortamda bu oranın artması ya da azalması bitkinin büyüme ve gelişimini olumsuz yönde etkiler. Atmosferde kirletici olarak bulunan kükürt dioksit, hidrojen sülfür vb. gazların miktarının artması bitkilerin yapraklarının sararmasına, çürümesine ve kurumasına neden olur.

Yer çekimi: Yer çekimi bitkilerin gelişmesinde rol oynayan oksin, giberellin vb. hormonların bitkideki dağılımını etkiler. Bitkinin kökünün toprak içine doğru; gövdesinin ise aksi yönde büyümesini
sağlar.