Bütün canlıların enerji kaynağı güneştir. Yeryüzünde yaşam güneşten gelen enerjiye bağlıdır. Hücrelerimizin kullandığı enerjinin temeli, bitkiler aracılığıyla bize taşınan güneş enerjisidir. Çayımızı yudumlarken aslında güneş enerjisini yudumlarız. Meyve yerken dişlerimizin arasında bir miktar güneş enerjisi vardır. Çayın ve meyvenin içerisindeki enerji güneşin ışık enerjisinden başka bir şey değildir.
Yirminci yüzyılın başlarında bilim insanlarının fizik alanındaki başarılarından biri de ışığın tanecikli yapıya sahip olduğunu ve dalga hareketi yaptığını keşfetmeleri olmuştur. Dalgalar hâlinde yayılan ışığın oluşturduğu iki ardışık tepe noktası arasındaki mesafeye ışığın dalga boyu denir. Işığın dalga boyu nm (nanometre)'den küçük olabileceği gibi km'den büyük olabilir. Örneğin gama ve X-ışınlarının dalga boyu nm'den küçük radyo
dalgalarınınki km'den büyüktür. Işığın dalga boylarına göre sıralanmasıyla elektromanyetik spektrum elde edilir
Spektrumda yer alan ışığın yaklaşık 380 nm ile 750 nm arasındaki dalga boyları insan gözüyle görülebildiğinden görünür ışık olarak isimlendirilir.
Tüm renklerin karışımı olan beyaz ışık, prizmadan geçirildiğinde mor, mavi, yeşil, sarı, turuncu ve kırmızı renkli ışık bantları oluşur. Görünür ışık spektrumunda dalga boyu en uzun olan kırmızı ışık, en kısa olan ise mor ışıktır.
Enerji miktarı ışığın dalga boylarıyla ters orantılıdır. Dalga boyu uzun olan ışığın enerjisi düşük, kısa olanın ise enerjisi yüksektir. Mor renkli ışığın enerjisi kırmızı ışığın sahip olduğu enerjinin iki katıdır. Bitkiler fotosentez yaparken spektrumdaki görünür ışığı kullanır. Görünemeyen ışık ise klorofil tarafından tutulmaz ve fotosentezde kullanılmaz.
Işığın yapısında yüksek hızla hareket eden ve enerji yüklü olan taneciklere foton denir. Güneş’in yaydığı elektromanyetik ışınlardan, görünür dalga boyunda olanların fotonlarındaki enerji fotosentezde kullanılır.
Görünmeyen dalga boyundaki ışınların önemli bir bölümü atmosfer tarafından süzülür. Canlılara zararlı olan ışınları (X-ışınları, UV ışınları) süzdüğünden atmosfer bu yönüyle seçici bir pencere görevi yapar.
Tags:
10.SINIF KONU ANLATIM
