Toprakların su,rüzgar,buz ve dalga gibi dış etkenlerle aşınması ve taşınmasıdır.
Yaşamın devamlılığı ve insanoğlunun geleceği için bu kadar önemli olan, toprağı tehdit eden tek faktör kirlilik değildir. Her yıl Kıbrıs Adası’nı 5 cm kalınlıkta örtebilecek kadar toprağımızı erozyonla kaybetmekteyiz. Erozyon sonucu çölleşmenin önümüzdeki yıllarda Türkiye’nin büyük bölümünü etkisi altına alabileceği düşünülmektedir.
Verimli üst toprak katmanının akarsu, çığ, rüzgâr ve yağış gibi etkilerle aşınması, yer değiştirmesi erozyon olarak adlandırılır. Eğimli ve bitki örtüsünden yoksun alanlarda yağmur sularının toprak tarafından emilemeyen bölümü toprağı sürükleyerek akarsu, göl, baraj ve denizlere taşır. Çığ oluşumunu sağlayan büyük kar kütlelerinin hareketi de bir bölüm toprağın aşınıp taşınmasına neden olur. Karların erimesiyle kar suları toprağı çok daha uzak mesafelere taşıyabilir.
Erozyonun bir diğer nedeni de rüzgârın etkisiyle gevşek yapıdaki ince taneli toprağın taşınmasıdır. Konya’nın Karapınar ilçesi, son yıllarda rüzgâr erozyonu ile çölleşmiştir. Özellikle bitki örtüsünün zayıf olduğu ya da hiç bulunmadığı alanlarda, rüzgâr erozyonu ile toprak, kıtalar arasında bile taşınabilmektedir. Verimli arazilere bina, fabrika yapılması, tarım arazilerinin yanlış kullanımı, aşırı otlatma, ormanların tahrip edilmesi doğal bitki örtüsünü yok etmekte ve erozyonla toprak kaybı artmaktadır. Günümüzde Türkiye topraklarının
%63’ü çok şiddetli ve şiddetli, %20’si ise orta şiddetli erozyon tehlikesiyle karşı karşıyadır.
Erozyonun etkileri
- Verimli tarım arazileri ve ormanlık alanlar azalı
- Yararlı toprak katmanlarının kaybolmasıyla toprağın altındaki verimsiz tabaka ortaya çıkar . Bu durumda çölleşmeye neden olur.
- Diğer doğal afetlere (toprak kayması,çığ. Vb ) zemin hazı
- Doğal hayvan türleri azalı
Bitki örtüsü ve toprağın olmadıği bir yüzey kar ve yağmur sularını ememez. Bu durumda doğal su kaynakları düzenli olarak beslenemez ve doğrudan yüzeysel akışa geçer . Bu yönüyle erozyon su kaybınada neden olur.
- Meralar aşırı otlatılır ve sürülurse ezozyona uğ Bu durumda verimleri azalır
- Barajlar, erozyon sonucu akarsuların getirdiği alüvyonlarla dolacağından ömürleri kısa olur.
Yanlış arazi kullanımı erozyona sebep olacağından , tarım alanlarının verimini azaltır . Bu durumda köyden kente göç olur . Kentdeki ekonomik ve toplumsal sorunlar daha da artar.
EROZYONA KARSI ALINABILECEK TEDBIRLER
- Bitki örtüsü korunmalı ve çıplak araziler en uygun ağaç türü seçilerek ağaçlandırılmalıdır.
- Orman tahribatına son verilmeli ve orman yanlınlarına karşı gerekli tedbirler alınmalıdır.
- Eğimli tarım alanlarındaki tarlalar eğime dik sürülmelidir .
- Otlaklarda erken ve aşırı otlatma yapılmamalıdır.
Verimli toprak yüzeyinin inşaat vb. Sektörlerde kullanılması önlenmelidir.
Tags:
BİYOLOJİ KARIŞIK