Mitoz bölünme;amip gibi tek hücreli canlılardan çok hücreli canlılara kadar bütün canlılarda görülen bir bölünme şeklidir.Mitoz bölünmeyle ana hücredeki kalıtım maddesi eşit miktarda yavru hücrelere geçer.Oluşan yavru hücreler tıpatıp anasına benzer. Mitoz bölünmeyle yaralanan ve yaşlanan hücrelerin yerine yeni hücreler meydana getirilir. Özellikle büyümeyi sağlayan,canlının hücre sayısının mitozla artmasıdır.Mitozda,olgun bir hücreden iki yavru hücre meydana getirilir.Mitoz tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar.
Tek hücreliler de hücre bölünmesi her defasında üremeyi sağlamış olur. Mitoz bölünme ile bir hücreden iki yeni hücre oluşur oluşan hücrelerin kalıtsal yapısı birbirleriyle ve ana hücresiyle aynıdır. Olayda kromozom sayısı ve yapısı değişmediği için her türlü kromozom sayısı ve yapısı değişmediği için her türlü kromozom sayısına sahip hücreler mitoz gerçekleştirebilir. Özellikle bitki ve hayvanların diploid (2n) vücut hücrelerinin bölünerek çoğalma biçimidir.
ÖZELLİKLERİ
Bir hücreden iki yeni hücre oluşur.
Ana hücrenin kromozom sayısı ile aynı sayıda kromozom bulunduran iki yeni hücre oluşur.
DNA şifresi, ana hücrenin DNA şifresiyle aynı olan yeni hücreler oluşur.
Çok hücrelilerde zigot oluşumundan itibaren yaşam boyunca devam eder; büyüme, gelişme ve onarımı sağlar.
Tek hücrelilerde ve eşeysiz çoğalan çok hücrelilerde üremeyi sağlar.
2n ve n kromozomlu hücrelerde gerçekleşebilir.
Evrime katkısı yoktur. Çeşitlilik, yalnızca mutasyon olduğunda meydana gelebilir.
Kalıtsal çeşitlilik gözlenmez.
İnterfaz Evresi
Bu evreye hazırlık evresi adı da verilir. İnterfazda bölünmenin gerçekleşebilmesi için gereken organellerin düzenlenmesi tamamlanır. Bu evre G1, S ve G2 adı verilen bölümler ile üçe ayrılır. G1 bölümünde bölünme için gerekli olarak ATP sentezi, organel sayısı ve protein sentezi iki katına çıkar ve DNA eşlemesi başlar. S evresinde tamamlanan DNA eşlemesinin ardından iki iplikli hale gelen kromozomların her ipliği (kromatit) birbirlerine sentromerlerle bağlanır. G2 bölümünde ise tüm bu bölünme hazırlıkları tamamlanır. Bu evre dünya saatine göre yetişkin bir insan için 24 saatte tamamlanır.
Profaz Evresi
İnterfaz evresinde eşlenmiş olan kromatinler bu evrede kısalıp ardından da kalınlaşarak yeni hücre için gerekli olan kromozomlara dönüşürler. Çekirdek zarı, çekirdekçik ve organeller yavaşça dağılarak tamamen kaybolurlar ve kromozomların rahatça hareket etmelerine olanak tanırlar. Profazın bitmesine yakın tüm kromozomlar hücrenin orta (ekvatoral) bölgesinde sıralanır ve Profaz evresi sona erer.
Metafaz Evresi
Eşlenmiş kromotitler hücrenin tam ortasında bir halka oluştururlar ya da istisnai olarak hücrenin ortasına dağınık bir şekilde dizilirler. Bundan sonraki süreçte sentrozomlar iğ ipliklerini kromozomlara doğru yöneltir. Yeni hücrenin oluşumu yavaşça belirginleşmeye başlar ve hücre ekvatoral bölgesinden yavaşça boğumlanır. Bu evre kromozomların en net şekilde görüldüğü safhadır.
Telofaz Evresi
Bölünmenin son evresi olan Telofazda, Profaz evresinde kaybolan çekirdek zarı, çekirdekçik ve organeller yeniden iki taraf için de oluşmaya başlar. Kutuplara çekilen kromatitler oluşan çekirdek zarlarının içerisine girerek DNA’yı tamamlar. Son olarak içerisinde iki hücrenin de materyallerini barındıran bu tek hücre Metafaz evresinde boğumlanan bölgeden tamamen ayrılarak iki ayrı hücre halini alır.
Tags:
BİYOLOJİ KARIŞIK
