Biyoloji ve Canlıların Ortak Özellikleri

Biyoloji nedir? •  Biyoloji günümüzde ne ile ilgilenir? Biyoloji ve Canlıların Ortak Özellikleri

Biyoloji nedir?

Canlıları inceleyen bilim dalı biyolojidir. Biyoloji, Yunanca “hayat” anlamına gelen biosile “bilim=inceleme” anlamına gelen logos kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur.

Bir kaya parçasının cansız, bir bitkinin ise canlı olduğunu nasıl anlarsınız?

Varlıkları canlı olarak niteleyebilmek için; hücresel yapı, beslenme, solunum, boşaltım, hareket, uyarılara tepki, metabolizma, homeostazi, uyum, organizasyon, üreme, büyüme, gelişme gibi özelliklere sahip olup olmadığına bakılır. Bu  özelliklere sahip olan varlıklar canlı, varlıkların canlı olma durumu ise canlılık olarak tanımlanır.
 
Canlıların Ortak Özellikleri
•Hücresel Yapı
•Beslenme
•Solunum
•Boşaltım
•Hareket
•Uyarılara Tepki
•Metabolizma
•Homeostazi
•Uyum
•Organizasyon
•Üreme
•Büyüme ve Gelişme
 
Hücresel Yapı
•Organizmaların yapısal ve işlevsel birimi hücredir.
•Hücreler yapısal olarak prokaryot ve ökaryot olmak üzere iki çeşittir.
•Çekirdeği ve zarlı organelleri bulunmayan hücrelere prokaryot hücre denir.
•Çekirdeğe ve zarlı organellere sahip olan hücrelere ökaryot hücre denir.
•Canlıların bazıları tek hücreli bazıları ise çok hücrelidir.

 

Beslenme
•Canlılar, madde ve enerji ihtiyaçlarını karşılamak için beslenmek zorundadır.
•İhtiyaç duyduğu besinleri kendi üretebilen canlılara üretici (ototrof) denir. Örneğin bitkiler besinlerini kendileri sentezlerler.
•Besinlerini dış ortamdan hazır olarak alan canlılara da tüketici (heterotrof) denir. Örneğin mantarlar ve hayvanlar heterotrof beslenirler.
 
Solunum
•Canlılar, yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmek için enerjiye ihtiyaç duyar.
• Bu enerji ATP  (adenozintrifosfat) molekülünden karşılanır.
• Hücreler ATP’yi, besini parçalayarak hücresel solunum ile üretir.
• Solunum reaksiyonları; oksijenli solunum, oksijensiz solunum ve fermantasyon olmak üzere üç çeşittir.
 
Boşaltım
•Canlıların metabolik faaliyetleri sonucunda oluşan atık maddeleri hücre veya vücuttan dışarı atmasına boşaltım denir.
•Canlılarda boşaltım olayı farklı şekillerde gerçekleşir.

 
Hareket
•Canlılar avlanmak, göç etmek, üremek, yavrularını beslemek, ışık ve suya ulaşmak gibi çeşitli nedenlerle hareket eder
•Tek hücreli canlılar; kamçı, sil ve yalancı ayak gibi yapıları yardımıyla yer değiştirme hareketi yapar.
•Hareket bitkilerde durum değiştirme, hayvanlarda çoğunlukla yer değiştirme şeklindedir.
 
Uyarılara Tepki
•Canlılar, iç ve dış ortamdan gelen uyaranlara tepki gösterir. Bu durum, canlıların çevreleriyle uyum içinde olmaları ve yaşamlarını devam ettirebilmeleri açısından önemlidir.