Embriyonik Gelişim Basamakları

Embriyonik ve Fetal   Dönem
Embriyonik Dönem
  • Embriyon, döllenmeyi takiben 8. haftanın sonuna kadar belirgin insan görünümü kazanır.
  • Temel organ ve sistem gelişimi, ilk 8 haftada çok hızlıdır.
  • Teratojenite etkisi daha fazla.
Embiyonik Kıvrımlar
  • Bu dönemde à Endoderm daha ileri seviyede farklılaşır.
  • Üç tabakalı disk à Silindirik şekle girmeye başlar.
  • Kıvrımlar à Hem kraniyokaudal hem de mediyolateral yönlerde ve üç boyutlu düzlemde gerçekleşir.
  • En önemli etken à Çeşitli embriyonik yapıların gelişim farkları.
  • Uzunlamasına (Kraniyokaudal) Kıvrılma:
   - Embriyonun baş ve kuyruk bölgeleri, ventral yönde hareket eder.
  • Kaudalden kraniyale doğru sırasıyla:
   - Nöral plak
   - Bukkofaringeyal zar
   - Kardiyojenik alan vardır.
  • Septum Transversum:
   Kardiyojenik alanla embriyonun kraniyal kenarı arasındadır.


  • Kıvrılmanın Sonuçları:
   - Bukkofaringeyal zar à Gelecekteki ağız bölgesine,
   - Kardiyojenik alan à Gelecekteki göğüs bölgesine,
   - Septum transversum à Kardiyojenik bölgenin kaudaliyle vitellüs kesesinin boynu arasına yerleşir. 


  • Katlanmaya Yol Açan Faktörler:
   - Kraniyokaudal Yönde:
  MSS’nin uzunlamasına hızlı büyümesi
   - Mediyolateral Yönde:
     Somitlerin hızlı büyümesi

Kuyruk Kıvrımı
  • Kaudal kıvrım, kraniyalden daha sonra olur (22. ve 23. günler).
  • Nöral tüp ve somitler, vitellüs kesesinin kaudal ucu üzerinde hızla uzar à Kaudal kıvrılma başlar.
  • Kıvrılma esnasında à Vitellüs kesesinin bir kısmı son bağırsağın yapısına katılmak üzere embiyonun içine katılır.
  • Allantoyis ise à Kısmen embriyona katılır.
Mediyolateral Yönde Kıvrılma
  • Sağ ve sol lateral vücut duvarları à Mediyan düzleme doğru ilerler.
  • Embriyonik diskin kenarları, ventral olarak birleşir.
  • Sonuçta, embriyon silindirik şekle girer.
  • Vitellüs kesesi à Ventral ve lateral karın duvarları oluşurken, orta bağırsağı meydana getirmek üzere embriyona katılır.
  • Orta bağırsak à haftanın sonuna kadar tüp halini alır à Vitellüs kesesinin boynunda, vitellüs kesesi sapını oluşturur.
  • Lateral kıvrımlar ventralde birleşir à Umblikal kordon meydana gelir.
  • Embriyonik kıvrımlar tamamlanırken:
   - Amniyon boşluğu genişler.
   - Amniyotik membran tüpü oluşur.
   - Bu tüp à Vitellin kanalın ve bağlantı
  sapının etrafındadır. à Buna, umblikal
  kordon denir.
  • Umblikal kordon uzadıkça:
   - Vitellin kanal darlaşır.
   - Vitellüs kesesi cismi, umblikal kılıfın
  içinde kalır.
  • Vitellüs kesesi ve vitellin kanal, normalde doğuma kadar kaybolur.
  • Amniyonun genişlemesi à Embriyonun serbestçe büyüyüp gelişebileceği bir ortam.


Endodermin İleri Derecede Farklılaşması
  • Haftada à Endodermal bağırsak tüpü ortaya çıkar.
  • Bağırsak tüpünün sınırları:
   - Kraniyalde à Bukkofaringeyal Membran
   - Kaudalde à Kloaka Membranı
   - Ortada à Vitellin kanala açılır.
İlkel Bağırsağın Bölümleri
  • Faringeyal
  • Ön (Foregut) baş kıvrılması
  • Orta (Midgut) enine kıvrılma
  • Son (Hindgut) kuyruk kıvrılması
İlkel Bağırsaktan Meydana Gelen Yapılar
  • Mide – Bağırsak ve solunum yolları epiteli
  • Tonsil, tiroid, paratiroid, timus, karaciğer ve pankreasın parankimleri
  • Mesane ve üretra epitelinin büyük kısmı
  • Timpanik boşluk ve östaki borusu epiteli
  1. Hafta
  • Embriyon düzdür.
  • Nöral tüp oluşur.
  • güne kadar à Üç çift faringeyal yay görülebilir.
  • Ön nöropor kapanır.
  • Ön beyinde belirgin büyüme gözlenir.
  • Üst ekstremite tomurcukları.
  • Lens plakları gözlenir.
  • Sonlarına doğru à faringeyal yay çifti de gözlenir.
  • Hafta sonundaki en belirgin yapılar:
   - Somitler
   - Yutak yayları
  1. Hafta
  • Baş gelişimi daha hızlıdır.
  • İkinci faringeyal yay à ve 4. yayların üzerinde gelişir à Servikal Sinüs denilen yapı meydana gelir.
  • Kol ve bacak tomurcukları, belirgin olarak seçlebilir.
  1. Hafta
  • Üst ekstremitede à Dirsek ve bilek bölgeleri seçilebilir.
  • İlk iki faringeyal arkus arasındaki oluktan dış kulak yolu, buradaki kabartıdan dış kulak avrikulası meydana gelir.
  • Retina pigmentleri görülmeye başlanır.
  1. Hafta
  • İlkel bağırsakla vitellüs kesesi arasında vitellin kanal meydana gelir.
  • Bağırsaklar à Umblikal kordonun proksimal kısmından embriyon dışı sölom boşluğuna geçer à Fizyolojik Umblikal Herniasyon.
  • El plaklarında çentikler belirir.
  1. Hafta
  • El parmakları, kısa ve perdelidir.
  • Ayak plaklarında çentikler belirir.
  • Kafa derisinde damar pleksusu gözlenir.
  • Belirgin insan şekli görülür.
  • Baş / Vücut Oranı = 1 / 2
  • Boyun bölgesi meydana gelir.
  • Göz kapakları daha belirgindir.
  • Bağırsaklar umblikal kordondadır.
  • Gözler genellikle açıktır.
  • Dış kulak avrikulası, son şeklini almaya başlar.
  • Dış genital ayrımı zordur.
Fetal Dönem
  • haftadan doğuma kadar olan süreyi kapsar.
  • Esas olarak, organ sistemlerinin olgun laşması ve büyümesi görülür.
  • Baş gelişimi daha yavaştır.
  • -6. aylarda à Vücut gelişimi çok hızlıdır.
  • -9. aylarda à Ağırlık artışı ön plandadır.
  • Fetal yaşın belirlenmesi à Baş-kalça (CRL) uzunluğu
  • Bu dönemdeki en belirgin değişiklik à Baş gelişiminin vücuda göre daha yavaş olmasıdır.
9.-12. Haftalar
  • Hafta:
   - Yüz geniş
   - Gözler birbirine uzak
   - Göz kapakları birleşik
   - Bacaklar kısa
   - Karaciğer à Hematopoez merkezi
  • Haftanın sonuna doğru:
   - Üst ekstremitelerin uzaması tamamlanır.
   - Birincil kemikleşme merkezleri ortaya 
  çıkar.
   - Cinsiyet ayrımı yapılmaya başlanabilir.
   - Kan yapımı (hematopoez) işlevi à
  Karaciğerden dalağa geçer.
  • İdrar oluşumu başlar.
  • Umblikal herniasyon à Bağırsaklar, 11. haftaya kadar karın boşluğuna geri döner.
  1. – 16. Haftalar
  • Başın orantısal büyüklüğü azalmıştır.
  • Alt ekstremitelerde uzama meydana gelir.
  • Ekstremite hareketleri à haftada başlar, 14. haftada koordine olur.
  • Etkin iskelet kemikleşmesi görülür.
  • Kafa derisinde saç belirir.
  • Overler à haftaya kadar farklılaşır à Primordiyal folliküller içerir
  • Dış kulaklar à Asıl konumlarına yakın yere gelir.
  1. – 20. Haftalar
  • Büyüme yavaşlar.
  • Alt ekstremitelerin uzaması tamamlanır.
  • Fetal hareketler hissedilmeye başlanır.
  • Deri à Kazeöz verniksle (peynirimsi maddeyle) kaplıdır.
  • Kazeöz Verniks Nedir ?
   - Fetus derisindeki yağ bezlerinin salgısın dan ve ölü epitel hücrelerinden meydana gelir.
   - Fetusun ince derisinin dış etkilerden korunmasında görev alır.
  • Lanugo görülür:
   - Fetusu kaplayan ince tüylerdir.
   - Kazeöz vernikse desteklik sağlar.
  • Kaşlar ve saç à haftada görülür.
  • Kahverengi yağ dokusu à haftada meydana gelir.
  • Uterus à haftaya kadar oluşur.
  • Testisler à haftaya kadar inmeye başlar.
  1. – 25. Haftalar
  • Ağırlık artışı belirgindir.
  • Deri: Buruşuk ve saydam. Kan damarları dolayısıyla kırmızı görünümlü.
  • Hızlı göz hareketleri à 21 .haftada başlar.
  • Akciğerler kanaliküler aşamadadır.
  • haftada:
  - Sürfaktan salgısı
  - Tırnak oluşumu
  1. – 29. Haftalar
  • Bu haftalar arasında doğan prematür bebeklerin yaşama ihtimali, sürfaktan salgısı dolayısıyla biraz daha fazladır.
  • Akciğerin parankim ve damar yapısı gelişmiştir.
  • MSS à Solunum hareketlerini ve vücut ısısını kontrol etmeye başlar.
  • Lanugo ve saçlar belirgindir.
  • Ayak başparmağı belirgindir.
  • Derialtı yağ dokusu gelişir à Kırışıklıklar gider.
  • Dalak à haftaya kadar hematopoeze devam eder. Daha sonra, kan yapım işlevini Kemik İliği üstlenir.
  1. – 34. Haftalar
  • Deri pembe görünümlü ve düzgündür.
  • Üst ve alt ekstremiteler tombuldur.
  1. – 38. Haftalar
  • Fetus bu dönemde şişmandır.
  • haftaya kadar à Baş ve karın çevresi eşittir. à Daha sonra, karın çevresi daha geniş hale gelmeye başlar.
  • Testisler:
   - 28.-32. haftalar arasında skrotuma
  inmeye başlar.
   - Miyadındaki bebeklerde, genellikle
  skrotumdadır.
   - Prematürlük durumunda à İnmemiş testis
  görülebilir. 
  • Sürfaktan à Doğumdan önceki son iki haftada artış gösterir.

Yorum Gönder

Daha yeni Daha eski

Color Posts