Maddenin hücre zarından geçişi hücrenin enerji kullanmasıyla gerçekleşiyorsa bu olaya aktif taşıma denir. Aktif taşımada taşınan madde az yoğun olduğu ortamdan çok yoğun olduğu ortama doğru taşınır. Bu taşıma için gerekli enerji, hücre solunumuyla sağlanan ATP’ den karşılanır. Taşıyıcı proteinler, enzimler bu taşımada görev alır. Sıcaklık artışı aktif taşıma hızını artırmaz. Aktif taşıma canlı hücrelerde görülür. Hücre içine potasyum (K+) alınması ve hücrenin dışına sodyum (Na+) verilmesi sırasında ATP harcanır.a. Endositoz
Hücre zarından geçemeyecek büyüklükteki maddelerin hücre içine alınmasına endositoz denir. Endositoz
olayı canlı hücrelerde gerçekleşir ve endositoz sırasında enerji harcanır. Bakteri, mantar ve bitkilerde hücre duvarı olduğu için endositoz görülmez. Madde alışverişinde sitoplazma ve dış ortamdaki maddenin yoğunluk farkı önemli değildir. Bazı protistlerde (amip, öglena, vb.) ve hayvansal organizmaların bazı hücrelerinde endositoz görülür. Endositozun, fagositoz ve pinositoz olmak üzere iki çeşidi vardırç
b. Ekzositoz
Hücre içi sindirim artıkları ile bazı metabolik tepkimeler sonucunda ortaya çıkan atıkların hücre dışına atılması olayıdır. Ekzositoz olayında hücre zarı artar ve hücrenin içeriği azalır. Hücrede bulunan bazı organeller ekzositozda görevlidir. Bitki ve hayvan hücrelerinde görülür. Örneğin, solunum yollarınızdaki mukus salgısı yapan hücreler hazırlanan mukusu bu yolla dışarı verirler.
Tags:
9.SINIF KONU ANLATIM
