Polen, çiçeğin erkek organının başçığında bulunan polen kesesinde; yumurta ise dişi organın yumurtalığında oluşur.
Polen oluşumu: Erkek üreme organının başçığında polen keseleri bulunur. Polen kesesinde çok sayıda diploid (2n) kromozomlu polen ana hücresi vardır. Her bir polen ana hücresi mayozla mikrospor adı verilen haploid (n) kromozomlu dört hücre meydana getirir. Her mikrospor çekirdeğinin mitoz geçirmesiyle ikişer çekirdekli polenler oluşur.
Bir polende, haploit (n) kromozomlu ve aynı genetik yapıda iki çekirdek bulunur. Bunlardan üretken (generatif) çekirdek döllenmede görev alırken tüp (vejetatif) çekirdeği polen tüpünün oluşumunu sağlar.
Polenlerin etrafı çift katlı zarla çevrilidir (Şekil 1.35). Dıştaki zar delikli, desenli vb. şekillerde olabilir. İçteki zar düzdür. Polenin iç zarı canlı, dış zarı ise cansızdır. Polen dış zarı üzerinde por denilen açıklıklar bulunur.
Polenler bitki türlerine göre renk, şekil, yapı vb. yönlerden farklılık gösterir. Her türün poleni kendine özgü olduğu için polenler bitkilerin sınıflandırılmasında kullanılır. Arkeolojide de polenlerin bu özelliğinden yararlanılarak kazı yapılan alanlarda, ilgili dönemde hangi bitkilerin yaşadığı belirlenebilir.
Rüzgârla tozlaşan bitkilerin polenleri düz yüzeyli ve hafif; böcek vb. canlılarla tozlaşan bitkilerin ise genellikle desenli ve çıkıntılıdır.
Dişi üreme hücresinin oluşumu: Çiçeğin yapısında bulunan yumurtalığın içinde, ileride tohuma dönüşecek tohum taslakları bulunur. Tohum taslağının üzerindeki örtüyü oluşturan tabakalar arasındaki açıklığa mikropil denir.
Tohum taslağında bulunan diploid (2n) kromozomlu megaspor ana hücresi mayoz geçirerek haploid (n) kromozomlu dört megaspor hücresini meydana getirir. Genellikle bu dört megasporun üçü erir; kalan megaspor büyür ve üç kez mitoz geçirerek n kromozomlu sekiz adet çekirdek oluşturur. Tohum taslağının döllenmeye hazır hâle geldiği sekiz haploid çekirdekten oluşan bu yapıya embriyo kesesi denir. Embriyo kesesindeki bu çekirdekler, çok az miktarda da olsa sitoplazmaya sahip olduklarından hücre olarak da adlandırılabilir. Bu sekiz çekirdek başlangıçta dörtlü iki grup hâlinde bulunur. Dörtlü gruplardan biri mikropil tarafında, diğeri de onun karşı tarafında yer alır. Bu gruplardan gelen birer çekirdek merkeze yerleşerek polar
çekirdekler adını alır. Mikropil tarafında kalan üç hücrenin etrafında hücre duvarı oluşur ve ortadaki hücre, yumurta hücresi, kenardakiler de sinerjit hücreleri olarak adlandırılır. Karşı tarafta bulunan üç çekirdeğin çevresinde de hücre duvarı oluşur ve bu hücreler antipot hücreleri adını alır
Polen oluşumu: Erkek üreme organının başçığında polen keseleri bulunur. Polen kesesinde çok sayıda diploid (2n) kromozomlu polen ana hücresi vardır. Her bir polen ana hücresi mayozla mikrospor adı verilen haploid (n) kromozomlu dört hücre meydana getirir. Her mikrospor çekirdeğinin mitoz geçirmesiyle ikişer çekirdekli polenler oluşur.
Bir polende, haploit (n) kromozomlu ve aynı genetik yapıda iki çekirdek bulunur. Bunlardan üretken (generatif) çekirdek döllenmede görev alırken tüp (vejetatif) çekirdeği polen tüpünün oluşumunu sağlar.
Polenlerin etrafı çift katlı zarla çevrilidir (Şekil 1.35). Dıştaki zar delikli, desenli vb. şekillerde olabilir. İçteki zar düzdür. Polenin iç zarı canlı, dış zarı ise cansızdır. Polen dış zarı üzerinde por denilen açıklıklar bulunur.
Polenler bitki türlerine göre renk, şekil, yapı vb. yönlerden farklılık gösterir. Her türün poleni kendine özgü olduğu için polenler bitkilerin sınıflandırılmasında kullanılır. Arkeolojide de polenlerin bu özelliğinden yararlanılarak kazı yapılan alanlarda, ilgili dönemde hangi bitkilerin yaşadığı belirlenebilir.
Rüzgârla tozlaşan bitkilerin polenleri düz yüzeyli ve hafif; böcek vb. canlılarla tozlaşan bitkilerin ise genellikle desenli ve çıkıntılıdır.
Dişi üreme hücresinin oluşumu: Çiçeğin yapısında bulunan yumurtalığın içinde, ileride tohuma dönüşecek tohum taslakları bulunur. Tohum taslağının üzerindeki örtüyü oluşturan tabakalar arasındaki açıklığa mikropil denir.
Tohum taslağında bulunan diploid (2n) kromozomlu megaspor ana hücresi mayoz geçirerek haploid (n) kromozomlu dört megaspor hücresini meydana getirir. Genellikle bu dört megasporun üçü erir; kalan megaspor büyür ve üç kez mitoz geçirerek n kromozomlu sekiz adet çekirdek oluşturur. Tohum taslağının döllenmeye hazır hâle geldiği sekiz haploid çekirdekten oluşan bu yapıya embriyo kesesi denir. Embriyo kesesindeki bu çekirdekler, çok az miktarda da olsa sitoplazmaya sahip olduklarından hücre olarak da adlandırılabilir. Bu sekiz çekirdek başlangıçta dörtlü iki grup hâlinde bulunur. Dörtlü gruplardan biri mikropil tarafında, diğeri de onun karşı tarafında yer alır. Bu gruplardan gelen birer çekirdek merkeze yerleşerek polar
çekirdekler adını alır. Mikropil tarafında kalan üç hücrenin etrafında hücre duvarı oluşur ve ortadaki hücre, yumurta hücresi, kenardakiler de sinerjit hücreleri olarak adlandırılır. Karşı tarafta bulunan üç çekirdeğin çevresinde de hücre duvarı oluşur ve bu hücreler antipot hücreleri adını alır
Tags:
11.SINIF KONU ANLATIM
