Bilim ve teknolojideki ilerlemeler sayesinde, bir zamanlar tedavisi imkânsız gibi görünen pek çok hastalığın tedavisi bulunmuştur. Tüm bu gelişmeler hücrelerin yapısının daha detaylı anlaşılması ile paralellik göstermektedir. Hücre içi organizasyon…
Canlıların döllenmiş yumurtadan yetişkin bir birey hâline gelişine kadar geçen tüm hücre değişiklikleri DNA üzerinde şifrelenmiştir. Embriyonik dönemde hücreler özelleşerek farklılaşır ve dokuları oluşturur. Özelleşmiş olan bu hücreler görevlerine y…
Ökaryot hücrenin kalıtım merkezi olan çekirdek; büyüme, bölünme ve onarım gibi metabolik olaylarıdenetlemektedir. Hücrelerde bazı istisnalar hariç tek çekirdek bulunmaktadır. Çekirdek, hücre bölünmesini kontrol ettiğinden dolayı alyuvarlar gibi çe…
Sitoplazma hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran yumurtanın akına benzer yarı akışkan sıvıdan oluşur. Peki, bu kısımda neler bulunur? Sitoplazmanın büyük bir kısmını su oluşturur. Bunun yanı sıra sitoplazmanın yapısında enzimler, vitaminler, RNA,…
9. Sınıf Sağlık Bilgisi Ders Konuları ve Konu Anlatımları 1. ÜNİTE: SAĞLIKLI YAŞAM 1. Sağlık, Hastalık ve Engellilik A. Sağlık ve Hastalık Kavramları B. Engellilik Kavramı ve Toplumsal Duyarlılığın Önemi C. Sağlık Hakkı 2. Sağlığı Etkileyen Et…
Maddenin hücre zarından geçişi hücrenin enerji kullanmasıyla gerçekleşiyorsa bu olaya aktif taşıma denir. Aktif taşımada taşınan madde az yoğun olduğu ortamdan çok yoğun olduğu ortama doğru taşınır. Bu taşıma için gerekli enerji, hücre solunumuyla s…
Moleküllerin hücre zarından enerji harcamadan, yoğunluk farkından dolayı hücre zarındaki yağ tabakasından veya protein kanallarından doğrudan geçmesi pasif taşımadır. a. Difüzyon Moleküllerin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru yayılmaları y…
Hücrenin iç yapısına yolculuk yaparken karşımıza çıkan ilk durak olan hücre zarı, hücreyi çepeçevre saran bir zar (membran) ve bütün hücrelerde bulunan ortak bir kısımdır Hücrelerin bulundukları ortamda canlılığını devam ettirmesi ortamdan ihtiyaç…
Hücrenin, vücudumuz gibi canlı bir yapı olduğunu; büyüme ve gelişme, çoğalma, sindirim, solunum, boşaltım vb. canlılığa dair bütün fonksiyonları yürüttüğünü biliyoruz. Hücreyi kapalı sistem bir mekanizmaya benzetecek olursak insan vücuduna benzetebi…
Ökaryot, Latince “gelişmiş, gerçek” anlamına gelen “eu” ve “çekirdek” anlamına gelen “karyon” kelimelerinden oluşmuştur. Hep mikroskobik hücrelerden bahsettik. Acaba makroskobik hücre örnekleri de var mı? Mikroskobumuz yoksa biz hiç hücre yapısını…
Prokaryot, Latince “önce-ilkel” anlamına gelen “pro” ve “çekirdek” anlamına gelen “karyon” kelimelerinden oluşmuştur. 1980’li yıllar ve öncesinde günümüzde kullandığımız, kullanılıp atılan enjektörler yoktu. Ya da kullanımı bu kadar yaygın değild…
Daha önceki bölümde canlıları cansızlardan ayıran temel özellikleri ve hücresel yapılanmanın bu ortak özelliklerden birisi olduğu bahsedilmişti. Hücre teorisinde de ifade edildiği gibi bilinen bütün canlılar hücreye sahiptirler. Ancak her canlıda bu…
Hiç düşündünüz mü, başımız ağrıdığında beynimizdeki, burnumuz aktığında burnumuzdaki hücrelerde neler oluyor? Bu tür sorulara cevap vermek ve sağlıklı yaşayabilmemizi sağlamak amacıyla bilimsel çalışmalar bütün hızıyla devam etmektedir. Günümüzde bi…
Çimlenme genetik ve çevresel faktörlerin yardımıyla gerçekleşir. Bitki tohumlarının çimlenmesi için genelde şu üç çevre koşulunun uygun olması gerekir: su, sıcaklık ve oksijen. Bunların dışında ışığın da bazı bitki tohumlarının çimlenmesindeNönemli …
Bilim dünyası zaman zaman şaşırtıcı olaylara tanık olmaktadır. Bunlardan birisi de Dumlupınar Üniversitesinin yürüttüğü arkeolojik çalışmada bulunan mercimek tohumlarıdır. Kütahya Seyitömer Höyüğü'nde Dumlupınar Üniversitesi (DPÜ) Fen-Edebiyat F…
Bir tohum embriyosunun uygun koşullarda, yeni bir bitkiyi oluşturmak üzere tohum kabuğunu çatlatarak dışarı çıkması ve büyümesine çimlenme denir. Çimlenme için ortamda yeterli miktarda su, oksijen ve uygun sıcaklık olması gerekir. Ancak en önemli…
Döllenmeden sonra tohum taslağı tohuma dönüşürken yumurtalık da meyve oluşturacak biçimde gelişir. Meyvenin görevi uyku hâlindeki tohumları korumak ve onların yayılmalarına yardım etmektir. Bitkilerde tozlaşma yumurtalığın meyveye dönüşmesini sağlay…
Çift döllenmeden sonra tohum taslağı, tohuma; yumurtalık çeperleri ise tohumları kuşatan meyveye dönüşür. Tohum, embriyo gelişirken bitkinin türüne göre protein, yağ, nişasta vb. depolar. Bir tohum dıştan içe doğru tohum kabuğu, besi doku (endosperm…
Tozlaşmayla dişi organın tepeciğine taşınan polenler, tepeciğin salgıladığı yapışkan salgı sayesinde buraya tutunarak çimlenir. Polenin yapısında bulunan tüp çekirdeği polen tüpünün oluşumunu sağlar. Polen tüpü, polen iç zarının porlardan dışa doğru…
Tohumlu bitkilerde eşeyli üreme tozlaşmayla başlar. Erkek organın başçığındaki polenlerin gelişimi tamamlandıktan sonra polen kesesi patlar. Etrafa dağılan çok sayıda polen; rüzgâr, su, böcek ve kuş gibi taşıyıcılarla başka bir çiçeğin veya aynı çiç…
Polen, çiçeğin erkek organının başçığında bulunan polen kesesinde; yumurta ise dişi organın yumurtalığında oluşur. Polen oluşumu: Erkek üreme organının başçığında polen keseleri bulunur. Polen kesesinde çok sayıda diploid (2n) kromozomlu polen an…
Çiçek, tohumlu bitkilerde üreme organıdır. Bitkinin ana gövdesinin uç kısmında ya da yan dalların üzerinde bulunur. Çiçekler bitkide sınırsız büyüyen vejetatif sürgünlerin aksine sınırlı büyüyen sürgünlerdir. Tohumlu bitkiler açık tohumlu ve kapal…
Bitkilerin büyüme ve gelişmelerini etkileyen önemli faktörlerden biri de gün uzunluğudur. Bitkilerin gün uzunluğuna verdikleri biyolojik yanıt fotoperiyodizm, bir günde ışık ya da karanlığa maruz kaldıkları süre ise fotoperiyot olarak adlandırılır. …
Bitkilerin uyaranın yönüne bağlı olmaksızın gerçekleştirdikleri harekete nasti denir. Nasti hareketleri turgor değişimleri ile sağlanır. Nastide, uyartı hangi yönden gelirse gelsin bitki bütün kısımları ile uyarana tepki gösterir. Nasti hareketlerin…
Tropizma, bitkilerin çevreden gelen uyaranın yönüne bağlı olarak gerçekleştirdiği tepkidir. Tropizma hareketleri, bitkilerin sadece büyüyen ve uzayan kısımlarında meydana gelir. Eğer hareket uyarana doğru ise pozitif, zıt yönde ise negatif tropizma …